“Destinia” erakusketa azaroaren 21era arte bisitatu ahalko da Irungo Menchu Gal erakusketa Aretoan. Bertan Daniel eta Ainize Txopitea aita-alabaren lanak ikusgai daude, guztira, 60 obrez osatutako erakusketa batean. Bisita egiteko aretoa zabalik egongo da ostiral eta larunbatetan 18:00etatik 21:00etara eta igande eta jaiegunetan 11:30etatik 13:30etara. Anize Txopitea komisarioak erakusketaren esanahian sakondu du.
Nola lortu zen Irunen erakusketa hau egiteko aukera?
Ez da areto honetan erakusketa bat egiten dudan lehen aldia. 2018an “The time is now” erakusketa izan bainuen bertan. Aretoan ikusi daitekeen proiektuaren parte bat lantzen ari nintzen Lisboan, Irunen erakusketa egitea proposatu zidatenean. Proposamena ideiarekin bat zetorrela ikusita, aitaren lanak eta nireak erakusteko aukera eman zidaten, ni neu komisario lanez arduratu behar nintzelarik.
Senideak izan arren, erraza da bi artisten lanak erakusketa batean bateratzea?
Ez da lan erraza izan. Oso ezberdinak dira komisario eta artista lanak. Ez dut sormenerako nahiko nukeen adina denbora izan, komisariotza atalak denbora gehiago hartu baitit. Elkartu daitezke, noski, baina ez da erraza niretzat.
Berezia izan behar du aitaren lanen alboan zureak ikusteak, ezta?
Bai. Gainera, lehen aldiz sartu ditut erakusketa-panoramikaren argazkiak katalogoaren barruan, paisaia hori bi puntuetatik ikusteko leiho bat ireki nahi bainuen. Kanpotik eta paperean ikusteko aukera eman dit horrek. Bien arteko lehen erakusketa den arren, nire aitaren azken sorkuntzaldiko lanak aukeratu ditut, nire azken sortze-fasearekin bat baitatoz. Biak plano horizontalean jarri nahi nituen, eta Menchu Gal aretoa oso egokia da, sarreratik bi giroak bereizten baitira. Diskurtso desberdinak dira, baina dena batzen duen keinua dago.
Menchu Gal aretoan egiteak esanahi berezia du zuretzat?
Bai, nire aitak Menchu Gal ezagutu zuelako. Altxerri galeriako zuzendari gisa lan egin zuen hainbat urtez, eta iruditzen zait bere lanak erakustera iritsi zela, nahiz eta datu hori bere galeria curriculumean kontsultatu beharko nukeen. Hala ere, ziur nago harremana izan zutela. Oso polita iruditzen zait urte batzuk geroago bi pertsona hauen bidea berriro elkartzea, zalantzarik gabe patuaren kontua da.
Zer esanahi ezkuntatzen du “Destinia” izenburuak?
Halabeharrez, Destinia bidaia-agentzia baten izena da, eta oso izen aproposa iruditzen zait, niretzat erakusketa bat bidaia bat bezalakoa baita. Horretaz gain, erakusketa hain biografiko eta pertsonala izanik, oso ibilbide zabala egiten du. Maila politikoan patuak beti izan du izen maskulinoa gaztelaniaz, DESTINO, eta hitzaren amaieran A letra sartzeak puntu femeninoagoa ematen dio, eta, horren ondorioz, hizkuntza inklusiboagoa da.
Erakusketa osatzen duten 60 lanen artean, obra kuttunik baduzu?
Oso zaila da obra bakarra aukeratzea, denek baitute beren historia. Kasu honetan, hiru sail desberdinetan lan egin dut: “Sostenibles en el tiempo”, “Ellas, pasado y futuro” eta “Destinia”. Bakarra aukeratzea zailegia denez, multzo horien tartean dagoen bat aipatuko dut, hau da, emakume liburu-saltzaileei egindako omenaldia.
Erakusketako lanek zure obraren eta aurretik aitak egindako lanaren arteko lotura erakusten dute. Zergatik jarraitu dituzu bere pausoak?
Boomerang efektua izan zen. Beti izan da gehiago collagea edo teknika mistoa, baina noizean behin gustatzen zait nire baitatik irtetea eta argazkiak ateratzea. Nire eskuei buruzko ikerketa bat egin nuen autorretratua lantzean eta Destinia planeatzean konturatu nintzen aitak aldez aurretik landu zuen zerbait lantzen ari nintzela. Bi espazioak lotzen dituen ate hori aprobetxatu nahi izan nuen bi mundu eta belaunaldi horiek lotzeko, esku-talka bat eginez, gure arteko keinu tipiko bat eginez.
Belaunaldiz belaunaldiko esposizioa denez, uste duzu horrek balioa gehitzen diola erakusketari?
Nik uste dut baietz, arrazoi desberdinengatik. Lehenik eta behin, antzekotasunak baino ezberdintasun gehiago ikusten direlako. Bigarrenik, konturatzen garelako artista maskulino eta femeninoen lanak oso ondo funtzionatzen dutela. Gainera, artea denboraz kanpokoa dela konturatzeko balio du, eta esanahi bat ematen badiozu, erraza da obrek elkarren artean hitz egitea. Atsegin dut kanpotik nire lana aitaren obren alboan ikustea.
Zein izan da publikoaren erantzuna?
Egia esango dizut. Batzuetan jendea ez da hainbeste agertzen edo batzuetan jende gehiago edo gutxiago joaten da. Esan behar dut balorazioa oso positiboa dela, nire sentsazioarekin bat datorren zerbait. Oso pozik geratu naiz instalazio honekin, barruan nuena transmititzea lortu baitut. Esate baterako, duela egun gutxi deitu zidan batek, ikusitakoarekin oso pozik zegoela eta asko gozatu zuela esateko.
Zer-nolako eragina izan zuen zure aitaren jarduerak zure lanbidea aukeratzerakoan?
Egia esan, alde batetik bai, izan zuen, baina beste alde batetik ez. 18 urte eman nituen ukapen fasean, ez bainuen arteaz ezer jakin nahi, eta nahi izanez gero ez nintzen erakusketetara joaten. Hori guztia nire inguruan ni artista izateko sentitzen nuen presioaren ondorio izan zen. Inork ezagutzen ez ninduen lekuan hasi nintzen artista izaten, eta urrutira joatea erabaki nuen. Beti izan da poesia pixka bat nire bizitzan, eta hitzarekin hasi nintzen arren, gero collagearekin jarraitu nuen. Bizitza ikusteko modua aitarengandik jaso nuela uste dut, eta, zalantzarik gabe, mundu super aberats batean sartu nintzen bere lagun artistekin, eta hori beti eskertuko dut. Fisikoki bere antza dut, baina lengoaia artistikoa guztiz desberdina da.
Zein beste proiektutan murgilduta zaude orain?
Oso urte aktiboa da. Erakusketa kolektibo bat amaitu berri dut Nafarroako Unibertsitateko museoan, “Entorno Encuentro Exploración” topaketan. Abenduan bi lekutan aldi berean egingo den collage erakusketa batera gonbidatu naute. Nire ideia, beraz, abendura begira beste kontinente batera joatea da, nire sorkuntzan gehiago kontzentratzeko, artistentzat oso garrantzitsua baita norbere lanean murgiltzea.
