Azaroaren 28an, ostiralean, dendari askok bat egingo dute ‘Black Friday‘ (Ostiral Beltza) izenekoarekin, AEBetan sortutako deskontu-jardunaldiari jarraituz. Azken urteetan, data hau Gabonetako erosketa-kanpainari hasiera emateko mugarri bihurtu da hemen ere. ACUBI Kontsumitzaileen Elkarteak kontsumitzaileei zuhurtziaz eta zentzu onarekin jokatzeko deia egin die, eta jardunaldiari arrakastaz aurre egiteko aholku batzuk eman ditu.
Black Friday: Kontsumoaren aurrekaria
Estatu Batuetatik inportatutako marketin-ekimen hau urte batzuetatik hona errotu egin da. Jatorrian, Esker Ematearen ondorengo egunean (azaroaren laugarren ostegunean) sortu zen, jendeak opor hartu eta erosketak ugaritu zirenean. Izena, iturri batzuen arabera, trafiko-pilaketengatik jarri zioten hasieran, baina bada beste bertsio bat ere: dendariek zenbaki gorriak (galerak) beltzekin (irabaziak) aldatzen dituzten eguna da.
Euskal Herrian 2012an sartu zen moda hau, salmenta-aldiak liberalizatu zirenean. Harrezkero, kontsumitzaileen artean arrakasta izan du, bai denda fisikoetan, bai online salmentan, eta askotan asteburu osora ere luzatzen dira eskaintzak. Eskualdeko merkataritzan ere nabaritu da, nahiz eta batzuek kontsumismoa sustatzeko ekimen gisa kritikatu.
ACUBIren gomendio nagusiak
ACUBIk azpimarratzen du promozio berezien aurrean beti zuhurtasunez jokatu behar dela. Deskontuak aprobetxatu nahi badira, burua eta zentzua erabiltzea aholkatzen da. Aurrekontua finkatzearen garrantzia azpimarratzen da, erosketak hasi aurretik zenbat gastatu nahi duzun zehaztuz. Konparatu eta bilatzea ere gomendatzen da, produktu berak hainbat tokitan bilatu eta alderatu, eskaintzarik onena ziurtatzeko. Bestetik, eskudirutan ordaintzea lagungarria izan daiteke, erosketa fisikoa eginez gero, hobe da eskudirutan ordaintzea txartelarekin baino, horrela gastuaz jabetzen gara.
Eskubideak deskontuetan
ACUBIk gogorarazten du deskontuek ez dituztela kontsumitzaileen eskubideak mugatzen. Adibidez, produktu bakoitzak bi prezioa erakutsi beharko ditu etiketan: promozioko prezioa eta aurrekoa, edo aplikatutako deskontu-portzentajea. Produktu berri guztiek hiru urteko bermea izaten jarraitzen dute. Deskontuak prezioan soilik izan behar dira, ez kontsumitzaileen eskubideetan edo produktuen kalitatean.
‘Amu-iragarkiak’ saihestu
Elkarteak sarritan salatzen den praktika bati buruz ohartarazi du: amu-iragarkiak. Kasu horietan, produktu oso merke bat iragartzen da, baina berehala agortzen da. “Publizitatea loteslea da. Iragarkiak ez badu zehazten “existitzen agortu arte” edo “lehen 100 bezeroentzat” bezalako esaldiren bat, kontsumitzaileak sustatutako artikulua eta iragarritako prezioan eska diezaioke dendariari. Egun horretan ez badute, beste egun batean saldu beharko dio. Bestela, erreklamazioa jar daiteke.”
ACUBIren ustez, publizitate hori, legezkoa izan arren, zehaztapenak baditu, oso etikoa ez den marketin-metodoa da, bezeroak erakartzeko erabiltzen dena.
Online erosketak eta erreklamazioak
Interneten erosten dutenei webgune seguruak erabiltzeko gomendatzen zaie. Gainera, kontuan izan behar da Internet bidezko erosketetan, 14 egun dituzu atzera egiteko, produktua itzultzeko, inolako azalpenik eman beharrik gabe. Arazo bat izanez gero, saiatu akordio bat lortzen dendariarekin. Lortzen ez bada, erreklamazio-orria eskatu daiteke. Arbitrajean atxikitako dendetan erosten baduzu, doako bidea duzu kontsumo-gatazkak konpontzeko.
