Patxi Pérez mila aurpegi dituen aktorea dela esan daiteke bere ibilbide profesionalean antzeztutako pertsonaia guztiengatik. Orain gainera, antzerki irakasle lanetan ere badabil bere esperientzia partekatuz Donostiako Arte Eszenikoen tailerrean, Oiasso museoan edo Aieten. Iraila proiektu berriez josita dator aktore irundarrarentzat, CBA kulturguneko espazio berrien inaugurazioan edo Txingudiko Elkarte Feministak antolatutako irakurketa dramatizatuko tailerrean parte hartuko baitu.
Nola joan da uda?
Ba uda oso ondo doa. Ikasturtea Donostiako arte eszenikoen antzerki tailerrean, Oiasso Museoan eta baita Aieten ere antzerki irakasle gisa amaitu ondoren, esan dezakegu erritmoa lasaitzen ari dela. Egia esan, pozik nago, jada hurrengo ikasturtea prestatzen hasi naizen bitartean. Abuztuan gaude eta arnasa hartzeko eta atseden hartzeko unea da.
Aktorea jaio egiten da ala egin egiten da?
Beno, nire kasuan hau familiatik datorren kontua da, hau da, nire arreba Ana oso gaztetatik aritzen zen antzerkian, eta bera zaharrena zenez eta ni hiru anai-arreben artean txikiena nintzenez, berak bazuen nolabait nitaz arduratzeko betebeharra. Orduan, egin zezakeen hoberena ni entseguetara eramatea zen. Gauzak horrela, nire barruan pasio gisako bat esnatu zen, eta, noski, ni ume bat nintzenez, ez nekien oso ondo zer zen. Niretzat, batez ere, dibertimendu bat zen, jolas bat, helduak pertsonaia ezberdin, esaterako, landare edo animalia bilakatzen ikustea, eta ni liluratu egiten ninduen horrek. Esan dezakegu hazitxo bat izan zela, denborarekin hazten joan zena. Hori litzateke jatorria.
“Nire kasuan hau familiatik datorren kontua da, hau da, nire arreba Ana oso gaztetatik aritzen zen antzerkian”
Lanean aritua zara zineman, antzerkian edo telebistan. Bakarra aukeratu beharko bazenu, zein izango litzateke?
Zinema, antzerkia edo telebista artean aukeratu behar badut, denekin geratuko nintzateke, denetatik ikasten baita. Eta nik uste dut bizitza honetako gauzarik interesgarriena, bai pertsonalki, bai profesionalki, ikasten jarraitzea dela. Egia da nire esperientzia handiena eszenatokietatik edo agertokietatik kanpo datorrela, kaleko edo tabernako antzerkitik. Baina egia da, baita ere, izan dudan esperientzia, adibidez, telebista kanaletarako edo formatu zinematografikoago baterako grabatzetik datorrela. Dena den, hor nire esperientzia txikiagoa izan da, baina nire ikaskuntzaren eta aktore gisa izan dudan hazkundearen parte da. Orduan ez nuke bat ere baztertuko, lanarekin asko gozatzen duen pertsona bat naizelako eta, zentzu horretan, oso zorionekoa sentitzen naizelako.
Zure karreraren lan ibilbidea baldintzatu duen paper edo lanen bat izan dela uste duzu?
Beno, beti daude proiektu batzuk beste batzuk baino gehiago markatu zaitzaketenak, bai proiektuagatik, bai proiektu hori osatzen duen pertsona taldeagatik. Eta egia da hor inflexio puntu bat egiten dela, lehenaldi bat eta geroaldi bat daudelako. Ni, adibidez, hasi nintzenean ohituta nengoen antzerki mota oso jakin edo zehatz bat egitera. Ni Legaleón konpainiatik nator, abangoardiako antzerkiaren ikuspegitik erreferente izan zen konpainia batetik. Eta orduan, une jakin batean, etapa hori amaitu zenean, antzerkia egiteko beste modu batzuk ezagutu nituen, beste antzerki konpainia batzuekin lan egitera pasa nintzenean. Beraz, niretzat ere inflexio puntu bat izan zen, eta konturatu nintzen nire aktore lanari beste toki batetik ekin niezaiokeela. Baina, noski, oinarrian ditudan taula horiek edo aurreko lan hori kontuan hartuta, denak batzen jarraitzen du, metatzen. Gero, adibidez, lehen aldiz ETBrentzat lan egiteko aukera izan nuenean, La Gran Evasión izeneko saioan, telebistarako eta publikoarekin zuzenean lan egiteko aukera izan nuen, baina kontuan hartuta ez zaudela lanean areto batean dagoen publikoarentzat, baizik eta kameraren atzean dagoen publikoarentzat, eta hori teknikoki ere oso interesgarria zen. Laburbilduz, uste dut lan batzuek besteek baino gehiago markatu nautela, baina dena proiektuaren eta taldearen araberakoa da.
“Eta nik uste dut bizitza honetako gauzarik interesgarriena, bai pertsonalki, bai profesionalki, ikasten jarraitzea dela”
Urte hauetan sektoreak bilakaera sakona izan duela esango zenuke?
Erabat. Eta, batez ere, nire bilakaera propioa, esperientziatik datorrena eta heldutasunetik datorrena. Gauzak egiteko modua ere asko aldatu da. Adibidez, niretzat, orain, Donostiako Arte Eszenikoen tailerrean irakasle nagoela, ikasleen profila asko gaztetu da, batez besteko adina 18 urtekoa edo baita gazteagoa delako eta 30 urte arteko jendea dugu. Orain dela urte batzuk, aldiz, justu alderantzizkoa gertatzen zen eta gazteenek 30 urte inguru zituzten. Hori dela eta, irakasle zaren aldetik, beste leku batean jarri behar duzu zeure burua, beste ikuspegi batetik lan egiteko. Eta egoerak aldatu arren, nigan ez dira aldatu, ikasten jarraitzeko eta gauza berriak egiten ikasteko grina eta beharra. Horregatik, garai berrietara egokitu behar duzu.
“Eta oso bitxia da, ikasitakoaz gerora konturatzen zarelako, ez eskolak eman bitartean.”
Irakasle lanetan ere asko ikasten dela esango zenuke?
Bai, izugarri. Eta oso bitxia da, ikasitakoaz gerora konturatzen zarelako, ez eskolak eman bitartean. Eta niretzat, duela hiru urtetik hona bizitzea tokatzen ari zaidan une honetan, antzerki irakaslearen lan honetan, adin tarte oso desberdina duten hainbat talderekin lan egitea egokitu zait. Arte eszenikoen tailerrean oso jende gaztearen profila dago, eta gero Oiasso museoko antzerki tailerrean helduagoak dira edo Aieteko “Helduen hitza” antzerki taldearekin egiten dudan tailerrean, pertsona are helduagoak dira, batez beste 70 urte dituzte eta hori ere oso interesgarria da. Antzerki irakasle lana asko ematen eta irakasten ari zait. Alde batetik, profil gaztearen pasioa dut, oso energia primarioarekin datozen gazteen pasioa nabari dut, eta oso polita eta freskoa da hori sentitzea. Eta, gero, helduagoa den energia ere badut, askoz ere pausatuagoa eta finkatuagoa, baina oraindik ere distira eta ikasten jarraitzeko gogo horri eusten diona. Eta, noski, nik adin bat dudanez, bigarren profil horretatik asko kutsatzen naiz, egiten didan ekarpena handia baita.
Irailean abiatzen duzun proiektu berrietako bat irakurketa dramatizatuaren tailerra da. Zer izango da?
Txingudiko Elkarte Feministaren ekimenez sortutako proiektua da, irakurketa dramatizatuko tailer bat egitea proposatu zidatenean onartu nuena. Proiektu bat onartzen badut, nik beti argi izan behar dut zein den eskatzailearen testuingurua edo atzean dagoen instituzioa edo organismoa. Orduan, Txingudiko Elkarte Feministatik zetorrela jakinda, oso argi izan nuen feminismoarekin lotua eta genero indarkeriaren aurkakoa izan behar zuela, maskulinitateekin oso lotuta dauden edukiak jorratuz, hemen ere gai horiekin lana egiteko premia dugulako. Asun Casasolaren ipuin laburren lehiaketaren berri badudanez, iruditzen zitzaidan oso egokia izan zitekeela kontakizun horiekin lan eginez proiektu horri forma ematea. Nire proposamena elkartekoei bota nien eta pozik hartu zuten. Beraz, proiektua aurkeztu eta aurrera atera zen. Irailaren 20an hasiko gara eta ikastaroa azaroaren 29an amaituko da. Tailerra larunbatero egingo da, azaroaren 1a kenduta, egun hori jaieguna baita. Palmera Monteron egingo dugu, oker ez banago, larunbatero 11:00etatik 13:00etara. Amaitzeko, jendaurreko aurkezpen bat egingo dugu, hori baita tailerraren helburuetako bat.
“Dinamika horiei esker interesgarriena da kulturaren munduko beste pertsona batzuk ere ezagutzen dituzula, eta hori oso aberasgarria da”
Irailean, CBAren bigarren fasearen inaugurazio ekitaldietan ere parte hartuko duzu, tailer bat eginez. Zer izango da?
Bai, irailaren 13an izango da, larunbatean 11:00etan izango da eta familientzako antzerki tailer bat egingo dut. Lehenik eta behin esan behar dut arte eszenikoen ikuspegitik, egia esan, zoragarria dela hirian horrelako espazio berriak irekitzea, baita herritarrentzat ere. Ondo dago hiria hobetzeko ekarpenak egiten jarraitzea eta gauza berriak gehitzea. Beste artista batzuekin batera, espazio berri honen inaugurazioan parte hartzeko aukera izan duenetako bat izan naiz. Nirekin harremanetan jarri dira antzerki tailer bat egitea proposatzeko, eta hori ere erronka ederra da niretzat, inoiz egin ez dudan gauza bat baita; izan ere, jarduera bat prestatzea eskatu zidaten, adin desberdinetako jendeak parte har dezan, eta, beraz, honezkero makina martxan dago dena prestatzen, eta ea zer gertatzen den.
Irun bezalako hiri batentzat garrantzitsua izango da kultura garatu ahal izateko espazio berriak sortzen jarraitzea.
Jakina, eta, gainera, dinamika horiei esker interesgarriena da kulturaren munduko beste pertsona batzuk ere ezagutzen dituzula, eta hori oso aberasgarria da. Bide batez, Irunen sortu den elkarte bat aipatu nahi dut: UKKE. Hainbat sektoretako jendea batu gara bertan, hala nola idazketa, argazkigintza, musikariak, aktoreak, argazkilariak, marrazkilariak, etab. Izan ere, CBA inauguratzeko egingo dudan jarduera honetarako, elkarte hau sortzeko proiektuaren sustatzaileetako bat den Itziar Sistiagaren laguntza izan dut. Mugimendu hori abian da, eta jarraipena izatea espero dugu. Horregatik, Irungo Udalari eskatu nahi nioke hiria artista guztiak kontuan izaten jarrai dezala eta, mesedez, lan egin ahal izateko espazioak sortzen jarrai dezala.
“Arte eszenikoen ikuspegitik, egia esan, zoragarria da hirian horrelako espazio berriak irekitzea, baita herritarrentzat ere”
Zure eskaera entzunda, badirudi aktore batentzat etxean lan egin ahal izatea berezia dela, ezta?
Izugarri berezia. Asko aldatzen da etxean lan egiten duzunean, denak beste dimentsio bat hartzen duelako. Beste edozein tokitan lan egitea bezala da, baina hemen desberdina da. Etxean sentitzean, hobeto egin nahi duzula dirudi, eta, beraz, oso garrantzitsua eta polita da etxean jokatzea.
“Etxean sentitzean, hobeto egin nahi duzula dirudi, eta, beraz, oso garrantzitsua eta polita da etxean jokatzea”
Nola bideratu nahiko zenuke zure ibilbide profesionala hemendik aurrera?
Tira ba, pixka bat orain nagoen dinamikan. Orain nire bizitzako beste une batean nago, beraz, erritmoa aldatu da. Antsietate hori jada ez da berdina, ia ez litzateke antsietate bat ere izango; lasaiago nabil, presarik gabe. Beraz, orain egiten ari naizenaren bidetik jarraitzea gustatuko litzaidake, hau da, asko ematen ari zait irakasle gisa lan egitea eta antzerkiko aktore gisa bolo-bolo ibili nahiko nuke. Ikus-entzunezko serieetan, filmetan eta abarretan ere lanean jarraitzea gustatuko litzaidake. Azken batean, gustatzen zaidana eta hobekien egiten dakidana lantzen jarraitzea.
Zer aholku emango zenioke interpretazioaren munduan lan egin nahiko lukeen norbaiti?
Zuk fokua jartzen duzun erabaki orok, edozein dela ere, ahalegin eta erabaki bat eskatzen du. Orduan nik esango nioke aurrera egiteko. Bidean zailtasunak egongo dira, baina uste dut edozein diziplinatan bezala izango dela. Orduan, aurrera egiten jarraitu behar da, ate bat ireki eta beste batzuk itxiko dira, bide onetik goazen ala ez jakiteko. Baina, jakina, bihozkada hori hor badago, entzun egin behar da.
Patxi Pérez Giráldez
Patxi Pérez Giráldez, jaiotzez Irungo aktorea da, eta antzerkian, telebistan eta zineman lan egin du. Telebistan, batez ere “Cuéntame” eta “La que se avecina” telesailetan agertu izanagatik da ezaguna, baita ETB 2ko “Mi querido Klikowsky” saioan parte hartu izanagatik ere. Gainera, antzerki aktore saritua da eta Irungo Legaleón edo TOK antzerki taldeetan eta Trapu Zaharra konpainian ere lan egin du. Bi sari irabazi ditu Euskadiko antzerkiko aktore onenaren atalean: Rosa Aguirre saria 1995ean, “El Silencio de las Xigulas” lanagatik, eta Jokulari saria 2003an, “A Cuestas con Murphi” lanagatik.
