Urtero bezala, 1936ko abuztuan Pikoketan eraildakoei omenaldia egin zitzaien. “Nicolas Guerendiain” Irungo Errepublikar Elkarteak antolatutako ekitaldia izan zen.
Ekitaldia txalaparta donuekin hasi zen. “Nicolas Guerendiain” Irungo Errepublikar Elkarteko kideek ekitaldiaren zergatia gogoratzeko testua irakurri zuten. Ondoren, Miguel Usabiagak hitz egin zuen leku horretan eraildakoen senideen izenean, eta, ondoren, hiriko hainbat talde politikotako kideek parte hartu zuten. Amaitzeko, lore-eskaintza bat egin zen monolitoan Eusko Gudariak, Riegoren Ereserkia, la Internacional obren doinuen akonpainamenduarekin.
Omenaldiko ekintzen ondoren, pertsona asko elkartu ziren Pikoketako jatetxean egin zen bazkarian.
Ekitaldi hasierako irakurketa
Hau izan zen “Nicolas Guerendiain” Irungo Errepublikar Elkarteko kideek ekitaldiaren hasieran irakurritako testua:
“Egun on guztioi
Aurten ere hemen bildu gara, leku honetan bertan 1936ko abuztuaren 11n Errepublikaren legezkotasuna eta demokrazia defendatzeagatik eta faxismoaren aurka borrokatzeagatik toki honetan eraildako pertsonak omentzeko.
Iaz esan genuen bezala, badirudi hobi honetan 20 bat pertsona sartzen zirela. Gaur-gaurkoz, 14 biktimaren berri baino ez dugu.
Era berean, azkenean Euskadiko Memoria Demokratikoaren Legea onetsi zela esan genuen eta, haren bidez, hobi hau «memoria gune» izendatzeko aukera irekitzen zela, horrela gertatutakoa modu ofizialean ikertzeko eta hemen lurperatutako pertsona kopurua zehazteko.
Bada, urtebete joan da, eta gure espektatibak ez dira bete, eta oraindik ez dago protokolorik “memoria guneak” izendatzeko.
Ikusten dugunez, herrialde honetan lehen eta bigarren mailako biktimak daude, eta hemen lurperatutako pertsonek, herrialde osoan barreiatutako hobi komunetan dauden beste milaka batzuk bezala, aitortza horren zain jarraitu beharko dute.
Omenaldiak egiten dira, eta klase politikoaren parte bat ikusten dugu horietan, baina une erabakigarrietan ez dute inolako ahaleginik egiten eta, gainera, trabak jartzen dituzte egia, justizia eta erreparazioa frankismoaren eta trantsizioaren biktima guztiengana iristeko.
Hala ere, elkarte memorialistek gogor jarraituko dugu lanean biktima horien aitortza lortzeko eta gizateriaren kontrako krimen horiek ezagutu daitezen. Justizia egin dadila hiltzaileekin eta estatu-kolpea babestu zuten guztiekin, bai eta diktadura frankista osoan krimen hauekin kolaboratu zutenekin ere, hala nola Eliza katolikoa.
Aurten, aipamen berezi bat egin nahi diogu Palestinako herriari, urtebeteko genozidioaren ondoren 45.000 lagun baino gehiago erail baitituzte bertan.
Oroitzen ditugu: Mertxe López Cotarelo, 17 urte, Pilar Vallés Vicuña, 17 urte, José María Arruti Idiakez, 18 urte, Victor Genua Montiano, 25 urte, Jesús López Casado. 26 urte, Agapito Dominguez Taguada, 23 urte, Bernardo Usabiaga Jauregui, 18 urte, Manuel Justo Alberdi, 22 urte, Vicente Argote, 47 urte, Agustín Miguel Bermejo, 39 urte, Félix Luz Etxeberria, 27 urte Ángel Braña López, 27 urte, Miguel Jacinto López Martínez, 49 urte eta Miguel Lorenzo Pascual, 35 urte”.
