Zabalik dago jada Pierre Loti pasabide berria. 1,2 km-ko ibilbidean Plaiaundi kalea eta Iparralde hiribidea lotzen ditu, Bidasoa ibaiaren gainean eraikitako egurrezko pasarela baten bitartez. Ibilbide berriak 3,4 milioi euroko aurrekontua izan du, eta bi tartetan banatu da. Pasagunearen inaugurazio ekitaldian izan dira Mikel Jauregi, Gipuzkoako Jasangarritasuneko foru diputatu Jose Ignacio Asensio eta Irungo alkate Cristina Laborda. Haiekin batera izan dira, halaber, Ingurumeneko sailburuorde Josu Bilbao eta Eusko Jaurlaritzako Natura Ondarearen eta Klima Aldaketaren zuzendari Adolfo Uriarte.
Proiektua, Eusko Jaurlaritzak egikaritua, “Txingudiko badiaren inguruko naturaguneak berritu eta haien arteko konektibitatea hobetzeko plan gidariaren” barruan kokatzen da, eta 3,4 milioi euroko aurrekontua izan du. Ibilbide berriaren obra Ekoetxeari eta Plaiaundi Institutuari zerbitzua emango dien aparkaleku batekin osatuko da.
Oinezko eta bizikletentzat
Oinezkoen eta bizikleten Pierre Loti pasealekuaren luzera 1,2 km-koa da, 3,5 metroko batez besteko zabalerarekin eta aldapa ia nuluak dituen sestrarekin. Nazioarteko zubiak zeharkatzeko, pantalan bat eraiki da, % 6 eta % 3 arteko aldapa leunekin, bertan dagoen urbanizazio-kotarekin konektatu arte.
Ibilbide berriaz gain, aparkaleku berri bat ere egin da parke ekologikoaren erabiltzaileen eta Plaiaundi Institutuaren beharrak hobetzeko. Ekoetxea ingurumen-zentroaren aurrean kokatua, aparkalekuak ibilgailuentzako 32 plaza eta espaloi perimetralak dituen lorategi-gune bat ditu, baita GI-636 errepidetik aparkalekuetarako sarreraren ondoan kokatutako bizikletentzako aparkaleku bat ere. Aparkalekuetan eta oinezkoentzako guneetan zoladura iragazkor eta begetalak erabili dira.
Obra hau “Txingudiko badiaren inguruko naturguneak berritu eta haien arteko konektibitatea hobetzeko plan gidariaren” barruan kokatzen da. Plan horrek, ingurumen-ikuspegia inola ere ahaztu gabe, estuarioaren inguruan Hendaia, Irun eta Hondarribiaren arteko hiri- eta bizikleta-konektibitatea sustatzeko erakunde arteko akordioa jasotzen du. Mugaz gaindiko lotura da, eta Bidasoaren bi aldeak konektatzea du helburu.
Pierre Loti bidearen fasean, ADIFen trenbide-plataformaren sarbideraino, obrak lehendik dagoen bide asfaltatuan oinarritu dira, haren zabalera handituz, bertan zeuden bermak erabiliz eta hesi berri bat ipiniz. Bigarren fasean, trenbide-plataformaren sarbidetik Iparralde hiribideraino, oinezkoen eta bizikleten ibilbidea egin da badiaren ertzetik, eta hura inguratuz joan da Santiago zubitik gora dagoen bidegorriarekin lotu arte. Nazioarteko zubiak zeharkatu ahal izateko, egurrezko pantalan bat egitea proiektatu da, ibaiaren ohantzean sartutako mikropilotetan bermatuta.
Lankidetzak eraikitako zubiak
Mikel Jauregi sailburuak nabarmendu duenez, “oinezko eta bizikletentzako Pierre Loti ibilbide berria aurrerapauso bat da mugaz gaindiko ingurunean mugikortasun jasangarriaren aldeko apustuan, oinez eta bizikletaz egiten diren ibilbideei lehentasuna emanez, eta Hondarribia, Irun eta Hendaia arteko lotura hobetuz. Klima-aldaketari aurre egiteko, funtsezkoa da mugikortasun jasangarriaren aldeko apustua; ibilgailu pribatuaren ordezko mugikortasun moduak sustatzeaz ari gara; azken batean, “emisio gutxiago” dituen proiektu baten alde ari gara. Gainera, ezin dugu ahaztu ingurumena lehengoratzeko asmo handiko proiektua dela; izan ere, estuarioko espazio naturaletatik urrundu gabe, Amute zubitik, Plaiaundi periferikoki inguratuz, paisaia natural bikain baten pertzepzioa indartzen da”.
Bestalde, Jasangarritasuneko diputatu Jose Ignacio Asensiok bidegorri berriaren garrantzia azpimarratu du bere hitzaldian: “Horrelako azpiegiturak funtsezkoak dira automobilaren erabilera mugatzeko, emisioak murrizteko eta bizi-ohitura osasungarriak sustatzeko, gure hiriak biziberrituz eta komunitateen arteko loturak indartuz. Gipuzkoako Foru Aldundiko Jasangarritasun Departamentutik bidegorria argiztatzeko konpromisoa hartzen dugu, 310.000 euroko inbertsioarekin, gune horiek osasungarriak, jasangarriak eta seguruak izango direla bermatzeko, batez ere emakumeentzat eta adinekoentzat. Behin bidegorriaren lagapena formalizatuta, lanak udaberrian bertan hastea espero dugu”.
Cristina Laborda Irungo Alkateak adierazi duen bezala, “Irunen urteak daramatzagu mugikortasun jasangarriko eredu berriak bultzatzen. Gure egunerokotasunean gurekin bat datozen politikak dira, izan ere, oso kontziente gara bide horretan zehar jarraitu behar dugula aurrera. Oinezko eta bizikletentzako konexio berri honek hainbat onura ekarriko dizkio hiritartasunari, ez bakarrik irundarrei, baizik eta Bidasoako eskualdeari, noski gure Hendaiako auzokideak barne, mugaz gaindiko izaera hori baita gure arteko adiskidantzazko loturak sendotzen dituena”.
Txingudiko konektibitatea hobetuz
Bidasoa ibaiaren estuarioan dagoen 95.000 biztanleko konurbazio baten erdian egikaritu da jarduketa. Hendaia, Irun eta Hondarribia dira konurbazio horretan aurkitzen ditugun herriak, eta, gainera, konurbazio hori zatituta dago azpiegitura handien bidez.
Txingudiko badiaren ingurunea KBE (Kontserbazio Bereziko Eremua) eta HBBE (Hegaztientzako Babes Bereziko Eremua) izendatu dute Europako Natura 2000 Sarearen barruan. Ingurune horretan daude Hondarribiko Jaitzubia, Plaiaundi, Bidasoako Uharteak eta Bidasoaren ertzak Irunen. Ramsar Hitzarmenaren arabera, Nazioarteko Garrantzia duen Hezegunea ere bada. Horregatik guztiagatik, ingurumen-kalitate handiko ingurune batean gaude, bertako habitat naturalengatik eta bertan dauden flora- eta fauna-espezieengatik. Beraz, ibilbide berriaren proiektua balio ekologiko handiko eremu batean garatu da, natura-ondarea erabat errespetatuz.
2015eko maiatzean, Eusko Jaurlaritzak “Txingudiko badiaren inguruko naturguneak berritu eta haien arteko konektibitatea hobetzeko plan gidaria” aurkeztu zuen. Ingurumen-ikuspegia kontuan hartuta, plan zuzentzailean inplikatutako administrazioek, besteak beste, Hendaia, Irun eta Hondarribiaren arteko hiri- eta bizikleta-konektibitatea estuarioaren inguruan sustatzea adostu zuten. Mugaz gaindiko konexioa da, Bidasoaren bi aldeak lotzen dituena, mugikortasun jasangarriaren aldeko apustua eginez.
Proiektuak zailtasunak izan ditu, izan ere, lehen eraikuntza-proiektua idatzi ondoren, hainbat zailtasun tekniko aurkitu ziren planteatutako obrak egiteko (bertan zeuden zerbitzuek ez zuten kokapen zehatzik, tinkatze-piloteak jartzeko zailtasuna, tren-zirkulazioa eten beharra). Horregatik guztiagatik, proiektu alternatibo bat idaztea erabaki zen, nazioarteko zubien azpitik pantalan bidez igarotzeko soluzio batean oinarrituta. 2022an proiektuaren eguneratzea kontratatu zen, 2023ko amaieran hasi ziren lanak eta, urtebeteko obren ondoren, 2025eko hasieran jarri dira martxan.
Oraindik egitekoak
Pierre Loti pasaguneak eskualdeko konektibitatea hobetuko duen arren, Balazta elkarteak, bizikleten mugikortasunarekin loturik, eskualdean hobetu beharreko gauzak ikusten ditu oraindik. Adibidez, bidegorri berriaren jarraipena osatzea eskatzen dute egungo Plaiaundiko Institututik Amutera. Gainera, zati berria eta Zubimuxu biribilgunea elkartuko duen bidegorrien arteko lotura beharrezko ikusten dute, Balaztak Irungo HMJPri aurkeztutako alegazioetan proposatu zuten bezala.
Egin berri den zatiari dagokionez, Pierre Loti pasagune Colón pasealekuarekin lotzea proposatzen dute. Izan ere, “Plaiaundiko Institutuaren parean amaitzen denez, ez du bermatzen Irungo erdigunearekiko benetako lotura, nahi den bezala” azaldu dute elkartetik. Era berean, eskailera batzuk edo igogailu bat eraikitzea proposatzen dute zubien parean, ibaiaren beste aldean dagoen bezalakoa, Avenida zubira zuzenago iristeko, itzulinguru zabala egin eta errepidea zeharkatu behar izan gabe.
Azken batean, Balazta elkartetik eskatzen dute “administrazio guztiak, behingoz, elkarren artean koordinatzea eta eskura dauden baliabide guztiak jartzea, Irun eta Hondarribia arteko paseoak eta bizikleta-loturak beste 20 urteko atzerpenik gabe amaitzeko”.
