Borja Olazabal Garapen Jasangarriko ordezkariak eta Sergio Javier Hiri Garapen eta Mugikortasun Jasangarrikoak prentsaurreko bat eskaini dute udaletxeko areto nagusian, isuri gutxiko eremuaren (IGE) definizioan azken hilabeteetan egindako urratsen berri emateko. Zehazki, eremuaren perimetroa definitzeko zenbait gai azaldu dituzte.
Garapen Jasangarriko ordezkariaren hitzetan, «Udalarentzat funtsezkoa da isuri gutxiko eremuak bat egitea herritarren ongizatearen hobekuntzarekin, maila guztietan. “Azken batean, neurri honi esker airearen kalitatea hobetuko da, zarata murriztuko da eta, aldi berean, garraio molde jasangarriagoen alde egingo dugu», gaineratu du Borja Olazabalek.
Sergio Javierrek , bestalde, nabarmendu du ezinbestekoa dela hirian mugikortasun seguru eta jasangarri bat sustatzea. Ordezkariaren hitzetan, “duela urte asko ezarri genituen Udalean irizpide horiek, eta sinetsita gaude bide horretatik egingo duela aurrera Irunek, guztiontzako hiri atsegina izaten jarraitzeko”. Zedarritutako perimetro hau oinarri bat da, haren gainean etorkizuneko hiriaren mugikortasuna eraikitzeko», erantsi du Hiri Garapen eta Mugikortasun Jasangarriko ordezkariak.
Erabilitako irizpideak
Irungo IGEa zedarritzeko askotariko irizpideak erabili dira: araudiak agindutakoak, teknikoak, ekonomikoak, bai eta ingurumenarekin eta gizartearekin lotutakoak ere. IGEaren helburu nagusia hiriko airearen kalitatea hobetzea da, ibilgailuen isuriak gutxituta. Gainera, zarata ere murriztuko da, eta jendearen bizi-kalitatea hobetuko
Irungo airearen kalitatea monitorizatzeko sareak jasotako datuak ere kontuan hartu dira. 2024ko maiatzaren 9tik 2025eko maiatzaren 8ra doan urteko neurketetan, ikusi da IGEaren barruan edo haren perimetrotik gertu kokatutako neurketa-puntuetan (Colón pasealekua, Iparralde hiribidea eta Gipuzkoa hiribidea) eguneko muga-balioak gainditu direla.
Datu horietan oinarritua, ikusi da beharrezkoa dela eremu horretan lehentasunez jardutea, batik bat kontuan hartuta kutsatzaileen etengabeko esposizioari dagokionez ez dagoela maila segururik, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera.
Gainera, aukera ere bada kaleetako espazioa garraiobide jasangarriagoen alde berrorekatzeko, hala nola garraio kolektiboa, mugikortasun partekatua, bizikleta edo oinezko joan-etorriak.
Horrela, ibilgailu pribatuaren erabilera murriztu nahi da, espazio publikoa herritarrentzat berreskuratzeko eta esku hartuko den eremuan gertuko merkataritza indartzeko, 2024-2028 aldirako Irungo mugikortasun jasangarriaren planean jasotako mugikortasun-ereduarekin lerrokatuta.
Bestalde, aipatzekoa da Irungo IGEan zirkulatzeko ez dela ingurumen-etiketarik beharko.
Ezarpena faseka
IGEaren mugak definitzean, erraz identifikatzen diren elementu fisikoak hautatu dira, hala nola trenbidea, Dunboako kanala edo GI-636 errepidea. Horrela, Udalak egin beharreko kontrola eta kudeaketa sinplifikatzeaz gain, herritarrek errazago identifikatu eta ulertuko dute.
Nahiz eta iparra, ekialde eta mendebaldea argi mugaturik egon, beharrezkoa da ondo zehaztea hegoaldeko marjina, izan ere, mendebaldetik hasita, bere muga Dunboako kanaletik hasten du, Santa Elena, Vega de Eguzkitza eta Olaketa (TAOaren arabera) kaleetatik igaroz, Olibondoen biribilgunetik aurrera, Alberto Larzabal, Aduana, Sebastián Errazu eta López de Becerra kaleetatik jarraituz Colón pasealekura arte.
Zedarritutako eremuaren bizi dira irundarren% 22,4 eta, horrenbestez, 14.000 herritarrek baino gehiagok sentituko dituzte IGEaren onurak, martxan jartzen denean.
Eremu horretan pilatzen da hiri-jarduera handiena eta trafikorik astunena. Gainera, bertako kale askotan gainditu egiten da trafikoarekin lotutako bizitegi-eremuetarako gomendatutako gehieneko zarata-maila.
Zedarritutako eremuan merkataritzako eta zerbitzuetako 1.540 establezimendu baino gehiago daude. Hiriko ehun ekonomikoak zuzenean jasoko ditu trafiko-murrizketaren eta ingurumenaren hobekuntzaren onurak, eta hiri-eremu bizigarri eta erakargarriago bat osatuko da.
Perimetroaren barruan jarduera sozial eta ekonomikoko ekipamendu eta zentro asko daude, askotan atmosferaren kutsadurak gehien eragiten dien gizataldeek erabilitakoak, hala nola eskolak edo adinekoen zentroak eta, horrenbestez, ezinbestekoa da ingurune osasungarri eta segurua bermatzea.
Mugikortasun aktiboari dagokionez, zenbatetsi da egunero 10.000 eta 15.000 oinezko artean ibiltzen direla Colón pasealekuan, Nafarroa hiribidean eta Iparralde hiribidean. Jende kopuru handi horrek indartu egiten du ibilgailu motordunen presentzia murriztearen beharra, airearen kalitatea hobetzeko eta herritarren osasuna babesteko. Gainera, proposatutako perimetrotik pasatzen dira erakarpen handieneko zentroak 15 minutu baino gutxiagoan lotzen dituzten ibilbideak.
Ezarpen progresiboa faseka
Irungo IGEan sartzeko, zirkulatzeko eta aparkatzeko murrizketak modu progresiboan ezarriko dira. Gaur egun, Udaleko zerbitzuak lanean ari dira etorkizuneko ordenantzak jaso beharreko mugak, luzapenak eta salbuespenak definitzeko. Edonola ere, murrizketa guztiak modu progresiboan jarriko dira martxan, eta bi fase aurreikusi dira:
- 1. fasea: ordenantza onesten denetik 2029ko abenduaren 31ra arte.
- 2. fasea: 2030eko urtarrilaren 1etik aurrera.
Hiritarrekin bilkura
Irungo Udalak jardunaldi bat antolatu du datorren maiatzaren 28an, hiriko IGEa eta hori arautzeko ordenantza diseinatzeko. Bilkura Palmera Monteron izango da, eta profesionalei, auzo-elkarteei, herritarrei eta hiriko elkarteei zuzentzen zaie.
IGEaren diseinuko aurrerapenak azalduko dira, eta kontsultak eta ekarpenak jasotzeko espazio bat instalatuko da, Irungo IGEak etorkizunean izan beharreko arauketa elkarrekin definitzen hasteko.
Etorkizunera begira, perimetroa zehaztu ostean, isuri gutxiko eremuaren ordenantza definitzen hasi beharra dago, eta lan hori inplikatutako eragile guztiekin batera egingo da.
Azkenik, gogoan izan Udalaren webgunean eguneratu egin dela IGEari buruzko ohiko galderen atala, hiritarren ohiko galderei erantzuna eman ahal izateko xehetasun gehiagorekin.
